Önceki yazımızda Doğru Giyim‘in öneminden bahsetmiştik, dilerseniz şimdi biraz daha detaya girelim. Doğada ısımızı koruyabilmek için içimize giyilecek tek kat ve kalın kıyafetler yerine ince birkaç kat kıyafet giyilmelidir. İnce katmanlar arasında kalan hava yalıtım yapar, vücudumuzu dışarıdaki soğuk havadan izole eder ve daha sıcak tutar.
Böylece giysilerin kullanışlılığı ve verimliliği artar ve çok değişik ısı derecelerine uyum sağlanabilir. Değişen hava koşullarına göre üzerimizdeki giysi katmanları azaltılabilir veya çoğaltılabilir. Bu prensipte önemli noktalardan biri giydiğimiz kıyafetlerin ter tutması, ter buharını dışarı atabilmesidir. Aksi takdirde ter dışarı atılamadığı için iç kıyafetler ıslanacaktır ve soğuk bizi etkileyecektir. Temel giyim sisteminde vücuda doğrudan temas eden katman, yalıtıcı katmanlar ve dış katman olmak üzere üç kısımdan oluşur.
1. Vücuda Doğrudan Temas Eden Katman (İç Giysiler)
Vücudumuzu ikinci bir deri gibi sarmalıdır; fakat çok dar olmamalıdır. Ter buharını dışarı verebilmeli ve nem tutmadan derinin kuru kalmasını sağlamalıdır. Kıyafetin nemi çekip dışarı vermesi, sıcak kalmamız için çok önemlidir. Çünkü deriye temas eden ıslak kıyafetler, kuru kıyafetlere göre 25 kat fazla ısı kaybına sebep olur. Derinin üstüne özelliklerinden ötürü sentetik-yün karışımı veya poliproplen bir giysi tercih edilmelidir. Koyu renkli uzun iç giysiler daha çok ısı çekip, daha sıcak tutar ve güneş altında daha hızlı kururlar. Güneş yanığı veya böceklerden korunmak için uzun iç giysilerin tercih edileceği sıcak günlerde açık renkler daha kullanışlıdır. Giysi mümkün olduğunca temiz tutulmalı ve gözeneklerin kirle kapanması önlenmelidir.
Tişört ve Kısa Pantolonlar
Tişört, kısa pantolon, iç çamaşırı ve spor sutyenleri tam bir katman oluşturmasalar da, uzun iç giysilerle aynı işlevi görebilecek şekilde seçilmelidir. Diğer bir deyişle terlemeyi dış katmanlara iletmelidirler. Sıcak havalarda teri dışarıya iletmek gereksizdir. Bu nedenle pamuklu bir tişört veya askılı bir atlet yeterlidir. Ancak daha serin bir iklim koşulu için pamuklular uygun değildir.
Kısa pantolonlarda havalandırma ve aşınmaya dayanıklılık önemlidir. Bolca, içinde naylon filesi olan naylon bir şort genelde uygundur. Pamuklu kısa pantolonlar, terle ıslanınca rahatsız edecek biçimde sürtünme yaptıkları için fazla tercih edilmezler. Ilık günler için kullanılan bir giyim kombinasyonu hafif, uzun polyester iç giysi üzerine naylon şort giyilmesi şeklindedir.
2. Yalıtıcı Katmanlar
Bu katman ilk katmana göre daha bol ve dökümlü olmalıdır. Bunun yanı sıra vücut ısısının %70 i baş ve boyundan, %10 u ise bileklerden kaybedildiği unutulmamalıdır ve kan damarlarından ısı kaybını önlemek için boyun ve bilekler sıkıca kapalı olmalıdır.
Vücudun üst kısmı için tabakalar kalın ve uzun iç giysi, yün gömlek, kazak veya tüylendirilmiş sentetik ( fleece- polar kumaş) ceketten oluşabilir. Bacaklar için kalın ve uzun iç giysi veya yün veya tüylendirilmiş sentetik ( fleece- polar kumaş) pantolonlar seçilmelidir. Bu konuda çok seçenek olmasına rağmen, esas amaç ıslakken de ısıtabileni bulmaktır. Pamuklu kalın gömlek ve kot pantolonlar tercih edilmemelidir.
Gömlek ve kazakların boyu uzun olmalıdır, bu da pantolonun içine sokmak veya üstüne çekmek için gereklidir. Pantolonla bel arasındaki boşluk vücut ısısının kaybolmasına yol açar. Uzun boğazlı iç giysiler ve kazaklar, çok az ek ağırlık karşılığında belirgin ısı kazancı sağlar.
Yalıtkan pantolonlar, hareket kabiliyeti için bol, elastiki malzemelerden imal edilmiş, rüzgâr ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalı ve sağlam yüzlü, sık örgülü bir kumaştan yapılmalıdır. Yün ve yün/polyester karışımları buna uygundur. Fleece-polar kumaştan üretilen pantolonlar daha hafif olmasına rağmen, yün kadar rüzgâr ve aşınmaya dayanıklı değildir.
Bu katmanda ne kadar çok kıyafet giyilirse o kadar ısı yalıtımı yapılacağı ve ısının korunabileceği de unutulmamalıdır.
3. Dış Katman
İdeal dış giyim katmanı; yalıtkan, rüzgâr ve su geçirmeyen ve tamamen soğuyabilir malzemeden üretilmiş olmalıdır. Hiçbir giyim malzemesi, bu özelliklerin tamamına sahip değildir. Ancak mümkün olduğunca bunlara ulaşan farklı seçenekler mevcuttur.
Tercihlerden biri, çok işlevli bir dış giysi, mesela Gore-tex yağmur pantolonu ve parka veya su geçirmez/soluyabilir yağmurluk almaktır. Eğer bu dış katman yeterli solumayı sağlıyorsa, bu en iyi seçenektir.
Diğer bir seçenek de iki dış katman taşımaktır: Soluyabilir bir rüzgârlık setinin yanı sıra, soluyamayan bir takım yağmurluk gibi. Bu stratejiyle, esintili ve bazen de hafif yağışlı havalarda rüzgârlık; şiddetli yağışta ise yağmurluk giyilir. Bahsedilen iki farklı dış giysi içeren tarz daha ucuz olabilir ve rüzgârlıklar kuru koşullarda daha iyi havalandırma sağlar. Ancak solumaz kumaştan yapılan yağmurluk takımı, su geçirmez/soluyabilir kumaştan yapılan yağmurluklar kadar rahat değildir ve bir dezavantaj da taşınan ikinci katmanın ağırlığıdır.
Yağmur ceketleri değişik şekillerdedir. Standart bir ceketin ön tarafında havalandırma için ayarlanabilir, boydan fermuarı vardır. Boydan fermuarı olmayan pullover-anorak ceketlerde diğerleri gibi ayarlama pek yapılmaz. Sıkışacak ya da bozulacak fermuarları olmadığı için bazen daha güvenli olabilirler.
Bir yağmur ceketi satın alırken olması gereken özellikler kumaş solusa da solumasa da aynıdır:
- Altına giyilecek yalıtkan katmanları bastırmayacak ve hareketleri kısıtlamayacak kadar geniş bir beden seçilmelidir.
- Yağmurun yüze ve enseye akmasını engelleyecek vizör, yüksek boğaz ve iyi bir sıkıştırma ipine sahip bir kapüşonu olmalıdır. Kapüşon, bir şapka barındırabilecek kadar geniş olmalı ve yanlara bakarken görüşümüzü engellememelidir.
- Önde, belde, koltuk altında, yanlarda ve bileklerdeki ayarlanabilir açıklıklar havalandırma için açılabilmeli ve ılık havayı muhafaza etmek için gerektiğinde kapatılabilmelidir.
- İri, sağlam dişli fermuarı ve fermuarı kuru tutacak geniş boy flapları olmalıdır.
- Alttan veya üstten fermuarı açabileceğiniz çift yönlü fermuar kullanılmış olmalıdır.
- Ceketin iyice birleştirilmiş ve bantlanmış dikişleri olmalıdır.
- Eldivenli ellerle ve sırtta çanta varken kolay ulaşılabilen ceplerin olması ve ceplerde de yağmurdan korunmak için yağmur flapları olmalıdır.
- Ceket uzunluğunun kalçalarınızın altına kadar inmesi gerekir. Ceketin belinde alt kısmı kapatmak için ipli bir büzgü olmalıdır.
- Bilekleri kapatan kol ağızları önemlidir. Kol ağızlarını sıkıştırıp yerinde tutmak için cırt-cırt, elastik bant veya çıt-çıt kullanılmalıdır.
- Yağmur pantolonlarının uzun yan fermuarları olmalıdır. Bacak için soluyabilir özelliği gövde kadar kritik değildir. Solumaz kumaştan yapılmış bir pantolonlar rahat ederken, benzer kumaştan yapılmış bir ceketle rahat edilmeyebilir.
Baş Giyim Malzemeleri
Birkaç değişik tür bere takılır. Sıcak tutacak yalıtıcı başlılar, yün, poliproplen veya polyester fleece’den yapılır. Balaklava oldukça kullanışlı yalıtım giysisidir. Çünkü hem yüzü ve boynu korur hem de gerektiğinde bere gibi kıvrılabilir.
Yağmur şapkaları, daha iyi havalandırma sağlamaları ve ceket kapüşonundan daha rahat oldukları için faydalıdır. Bazı yağmur şapkaları su geçirmez/soluyabilir kumaşlardan yapıldıkları için daha da iyi havalandırılabilir.
Eldivenler
Vücudumuzun çok soğuk havalarda ekstremitelere (el-ayak) giden kan dolaşımını azaltma eğilimi, parmaklarımızı belki de vücudun en zor sıcak tutulabilen uzuvları haline getirmektedir. Kan dolaşımındaki bu azalma, parmaklarla yapılan işleri zorlaştırır – mesela fermuar çekmek veya düğüm atmak gibi.
Giysilerdeki katman kavramı eller için de geçerlidir, ancak kat kat üstüne giyilirse parmaklardaki dolaşım kesinlikle engellenecektir. İlk katman bir çift eldiven olabilir; bunun üstüne eklenecek tek parmaklı eldiven türünden olmalıdır. Tek parmaklı eldivenler daha sıcak tutar. İnce, beş parmaklı iç eldivenlerin üstüne giyilen tek parmaklı iç ve dış eldivenlerden oluşan bir katman sistemi genellikle iyi işler.
Diğer yalıtıcı giysilerdeki gibi, eldiven türleri de ıslakken ısıtmaya devam edebilen kumaşlardan yapılmış olmalıdır. Polyester fleece-polar kumaştan imal edilmiş tek parmaklı eldivenler sırılsıklam ıslakken bile sıkılıp giyildiğinde, ısıtıcı niteliklerini muhafaza ederler. Yün/sentetik karışımı eldiven türleri, aşınmaya dayanıklı ve rüzgâra karşı etkili olsa da, daha zor ve uzun sürede kurur.
Kampta dış eldivenlerin içine parmaksız eldiven veya ince iç eldiven giyilmesi, hassas aktiviteler yaparken rahat etmenizi ve elinizin üşümemesini sağlar.
Ekstrem Hava Giysileri
Elbise alınırken kat sistemi göz önünde bulundurulmalıdır. Böylece hava koşulları ne olursa olsun rahatlıkla giyilebilecek uygun elbiseler seçilebilir. Giyilen giysiler bulunulan koşullara uygun olmasa bile, eldeki malzeme kat prensibine göre giyilebilir. Ekstrem iklimlerde ve vahşi arazide giysilerin, kişiyi yaralanma ya da ölüme neden olabilecek koşullara karşı koruması gerekir. Rüzgâr, soğuk, sıcak, güneş ve yağmur kişi için tehlike yaratacaktır. Bazı bölgeler için özel üretilen giysiler, örneğin cangıl botları, koşulların daha az tehlikeli yerler için biraz fazla kaçabilir; ama sahip olduğunuz bütün giysiler, gideceğiniz yere ve yapacağınız aktiviteye göre uygun kombinasyonlarda giyilebilir.
(Alıntıdır)
Yorum Yapılmamış